Toplumsal manada karşılaştığımız sorunlardan birisi de kız çocuklarının istemedikleri birileri ile evlendirilmesidir. Onların rızalarına dahi başvurulmadan, babaların istedikleri birisi ile evlendirmeleridir.

Anadolu’nun her tarafında olmasa da bazı bölgelerde bu şekilde evlilikler yapılmaktadır. Kız çocuklarına hiç sorulmadan, babalar uygun gördükleri biri ile kızlarını evlendirebilmektedirler.

30 seneyi geçen öğretmenlik tecrübemde çok farklı şeylere şahit oldum. Belli bir bölgede çalışmak yerine (yurtdışı da dâhil) çok farklı bölgelerde çalışmış olmam, çok farklı kültür yapılarını tanımama da vesile oldu.

Görev yaptığım yerlerden birinde, bir kız öğrencim gelerek: “Hocam! Kız çocukları istemese de babalarının istediği biri ile evlenmek zorunda mıdır?” diye bir soru sormuştu. Ben de: “Hayır! Evlilikte icap ve kabul şartı var. Evlenecek olan kimselerin rızası şarttır. Kız olsun erkek olsun, istemedikleri biri ile evlendirilemezler” dediğimde: “Hocam! Benim bir arkadaşım var. 18-19 yaşlarında. Babası, kendisinden 30-35 yaş büyük biri ile evlendirmek istiyor. Kız “istemiyorum” diyerek ağlıyor ama babası: ‘Senin istemen değil, benim istemem önemli’ diyerek zorla evlendirecek” dedi. Daha sonra öğrendim ki babası o kızı zorla evlendirmiş.

Babaların böyle bir hakkı var mı? Kızları istemeseler de onları kendi istedikleri biri ile evlendirilebilirler mi?

Nikâhın temel şartlarından birisi de “İcap ve Kabul”dür. Yani evlenecek olan kız ve erkeğin kendi iradeleri ile bu işe “evet” demeleridir. Hiçbir baskı altında kalamadan kendi istekleri ile olumlu karar vermeleridir.

Hz. Peygamber (sas) kızı Fatıma’yı evlendirirken de onun iznini almıştır. Hz. Ali, Hz. Fatıma’ya talip olduğunda, Hz. Peygamber (sas) Hz. Fatıma’ya giderek: “Ey Yavrucuğum. Ali seninle bir yuva kurmak istiyor. Ne dersin?” diye sormuş ve onun rızasını aldıktan sonra nikahlarını kıymıştır.

Hz. Peygamber (sas): “ Açıkça izni alınmadan dul kadın, rızası anlaşılmadan bekâr kız evlendirilmez” buyurmuştur. “Onun rızası nasıl anlaşılır?” diye sorduklarında da: “sükûtu ile. Onun susması razı olmasıdır” şeklinde cevap vermiştir. (Buhârî, Nikâh: 40)

Yine bir genç kız Hz. Peygamber’e gelir ve: “Ben istemediğim halde babam beni kardeşinin oğlu, amcaoğlum ile evlendirmek istiyor” dediğinde Peygamber (sas): “Sen muhayyersin. İster babanın istediği o kimse ile evlenebilirsin. İstersen de evlenmezsin. Evlenip evlenmemek konusunda senin rızan esastır” buyurdu. Bunun üzerine kız şöyle cevap verdi: “ Ya Resulallah! Ben de aslında razıyım. Babamın yapmak istediği evliliği istiyorum. Fakat babaların, kızlarını istemediği biri ile zorla evlendiremeyecekleri bilinsin, babaların zorla kızlarını evlendirme gibi bir yetkilerinin olmadığı bilinsin diye sordum” dedi (İbn Mâce, Nikâh: 12)

Zikretmiş olduğumuz Hadis-i şeriflerden de anlaşıldığı gibi nikâhta tarafların rızası şarttır. Erkek olsun kız olsun rızaları alınmadan evlendirilemezler. Babaların, onları razı olmadıkları biri ile evlendirme yetkileri yoktur. Anne-baba olarak kızlarının mutlu olmasını ister ve ona göre de bir yuva kurmasını arzularlar. Onlara herkesten daha fazla yakın olurlar. Ama yine de onların rızasını almadan, onları zorla birisiyle evlendiremezler.