Afşin’e bağlı Altunelma Mahallesi'nde yer alan ve Selçuklu döneminin önemli kervan duraklarından biri olan Kuru Han, zamana meydan okuyan yapısıyla dikkat çekiyor.
Afşin’in Altunelma ve Tanır Mahalleleri arasında, eski Dağlıca yolu üzerinde konumlanan Kuru Han, tarihi belgelerde “Kuruca Han Mezrası” olarak geçiyor. Yapının 11. veya 13. yüzyılda Selçuklular tarafından inşa ya da onarıldığı tahmin ediliyor. Ancak herhangi bir kitabe veya resmi arşiv belgesi bulunmaması nedeniyle inşa tarihi kesin olarak belirlenememiştir.
Uluslararası Kervan Yollarının Önemli Noktasıydı
Kayseri-Halep arasındaki ticaret yolu üzerinde bulunan Kuru Han, özellikle Selçuklu döneminde Yabanlu Pazarı gibi uluslararası fuarlara katılan tüccarların konaklama merkezlerinden biri olarak hizmet vermiştir. 1563 tarihli Maraş tahrir defterlerinde yıllık 1000 akçe gelir getirdiği belirtilmektedir.
Naldöken Geçidinde Stratejik Konum
Kuru Han, Tanır Mahallesi’nin 7 kilometre doğusunda, ovanın sona erip dağ geçidinin başladığı noktada yer alıyor. Bölge halkı tarafından “Naldöken” olarak adlandırılan bu geçit, zamanında kervanların yoğun geçiş yaptığı bir güzergâh olması nedeniyle bu ismi almış. Hatta bölgede hâlâ eski nal izlerine rastlamak mümkün.
Beşik Tonozlu Mimari ve Fonksiyonel Yapı
Yaklaşık 8x29 metre boyutlarında olan Kuru Han, beşik tonoz örtüsü ve moloz taşlarla örülmüş sade mimarisiyle dikkat çekiyor. Beş destek kemeri yontu taşla inşa edilmiş, kuzey-güney doğrultusunda uzanan tek açıklığa sahip. Hanın zemininde sarnıç olarak kullanıldığı düşünülen bir bölüm de bulunuyor. Güney ucunda, yine beşik tonozla örtülü bir ön mekân olduğu, bu bölüme doğudan girildiği ve ana mekâna ise kemerli bir kapıdan geçildiği tahmin ediliyor.
Motorlu Taşıtlarla Unutulan Bir Tarih
1950’li yıllara kadar kullanılan Kuru Han, motorlu taşıtların ve demiryollarının gelişmesiyle önemini kaybetmiş, Tanır-Maravuz yolu güzergâhının değişmesiyle birlikte tamamen gözlerden uzak kalmıştır. Zamanla defineciler ve doğa şartları nedeniyle büyük zarar gören yapı, bugün neredeyse tamamen toprak altında kalmış durumda.
