1.Afşin’in Belediye Yönetimine Kavuşması

Mehmet Ağanın yöredeki saygınlığı ve dirayeti sayesinde olmuştur. Göksun-Kayseri yolu üzerinde Yalak (Yeşilkent), Kemer ve İnce Mağara köyleri vardır. Mehmet Ağa, bir yolculuk esnasında İnce Mağara Köyü’nde Dersim’den gelip buraya yerleşen Gengözadeler denilen bir aile olduğu söylenir. Dersim’in ilk meclisi mebusandaki vekili Diyab Ağanın oğludur. Arif Taşkale 1934 Afşin doğ. Emekli Ziraat Teknisyeni.

Hemşerimiz 1962 yılında Sarız ilçesinde Ziraat Teknisyeni iken bu aile ile kivre olması nedeniyle tanıdığını söylemektedir. (14/8/2010) Hemşerimizin verdiği bilgiler, internet sitesince doğrulandı.  Gengözadelerden Ramiz Efendinin evinde misafir iken sabahleyin bir Ermeni yurttaş gelip, yeğeninin Haçin (Tufanbeyli-Saimbeyli) yöresinde çeteler tarafından kaçırıldığını söyleyince, Mehmet Ağa, telaşlanmamasını, her şeyin bir çaresinin bulunacağını belirtip o bölgede ünü yayılan Gizik Duran namındaki çete reisine bir haber gönderir.

(Eşkıya Hacı Uçgaç’ın babası Kara Mustafa, onun da babası Erzincanlı Ağadır. Sürüyle büyük ve küçükbaş hayvanı, yılhı at sürüsü varmış. Ağa bir gün koyun sürüsünün içinde boz bir geyik görüp peşine düşer. Yaklaşıp tüfeğini ateşleyeceği sırada aksallı bir ihtiyara dönüşür. Sonra yeniden koyun olur. Yeniden geyik olunca, Ağa sıkıp vuruyor. Bakıyor ki aksakallı bir ihtiyar. Üzülüyor ama iş işten geçiyor. O günden sonra Ağanın malına kıran giriyor. Ağa ölüyor. Oğlu Kara Mustafa Göksun taraflarına gelerek Ermenilere karşı bir çete kurup yetmiş adam topluyor. Kara Mustafa oğlu Hacı Uçgaç ile Göksun, Mağara (Tufanbeyli) Sis (Saimbeyli) dolaylarında Ermeni çeteleriyle mücadeleye girişiyor.   Bölgede hangi vukuat olsa ondan biliyorlar. Kara Mustafa yedi yıl Antep Hapishanesinde tutuklu kalıyor).

İşte eşkıya Gizik Duran, Kara Mustafa’nın adamlarından biri olup Mehmet Ağa’nın tanıdığı kişidir. Ermeni genç akşama doğru bir atla Ramiz Efendinin evine getirilir. Ermeni yurttaş bundan çok memnun kalır. Mehmet Ağa ile tanışır ve Payitaht’ta saraya yakın nüfuzlu bir kişi olduğu için kendisinden bir talepte bulunmasını ister. Mehmet Ağa da Efsus’un belediyelik olmasını ister. Kısa bir süre içinde saraydan Sultan Mehmet Reşat’ tuğralı Efsus’un belediyelik olduğuna ilişkin emirname gelir ve böylelikle Efsus 1910 yılında belediyelik olur. Mehmet Ağayı da Efsus halkı bu saygınlığı ve dirayeti nedeniyle ilk belediye başkanı olarak seçer. Ancak Mehmet Ağa, resmiyet ve protokol kaideleri içinde yaşamaktan pek hazzetmeyen bir mizaca sahip olduğundan arkadaşı Sadık İnan’a belediye başkanlığı görevini devretmek ister. Hemşerimiz de, eğer kendisine bir elbise diktirirse görevi kabul edeceğini belirtir. Mehmet Ağa, Sadık İnan’a bir elbise diktirerek başkanlık görevini arkadaşına devreder. Mehmet Ağa’nın bu tutumu, eskiden beri yönetime ilgi göstermeyen ve tepeden yönetilmeyi bir karakter haline getiren halkımızın siyasete karşı geleneksel anlayışını yansıtır. Bu yaklaşım siyaset terminolojisinde bir uç (extrem) tutum (tefrit) u temsil eder. Ancak, 1950’lerden sonra bizde başlayan siyaset tutkusu ve kitleleri yönetme içgüdüsünün -orta yolu değil de- günümüzde tavan yapan yine ters yönde bir uç tutum olan (ifrat) ne pahasına olursa olsun siyasi ikbal hırsını doğurması oldukça çarpıcı bir durumdur. Uç tutumlarda kendilerini ifade etmek isteyen tipler orta yolu temsil etmekte zorlanırlar. Şimdilerde, belediye başkanlığı görevini değil elbise yaptırarak arkadaşına devretme, bir il genel meclis azalığı elde etmek için kırk yıllık hukukların çiğnenebildiği ve dostlukların bitirilebildiği günleri yaşıyoruz. Bu tarihten sonra –başlama tarihi belirlenemedi- Sadık İnal (1911)’de başlayan İğtişaş Dönemlerinden 1928 yılına kadar Efsus’un belediye başkanlığı görevini yürütür. 1928 yılında Cevlanlıoğlu İbrahim Efendi (Özdemir) Efsus Belediye Başkanı seçilir.

Hemşerimiz Ağaların Mehmet Ağa 1910 yılında belediye başkanı seçilip bir yıl sonra da arkadaşı olan hemşerimiz Sadık Bey (İnan) e görevi devretmesinden sonra Efsus’un hem mülki hem de mahalli yönetimi savaş ve iğtişaş (karışıklık) dönemlerinde Sadık İnan’a geçmiştir. 1928 yılında Efsus’un belediye başkanı hemşerimiz İbrahim Özdemir olur. Bu görevi 1950 yılına kadar yürütür. 22 yıllık belediye başkanlığı dönemi içinde Nahiye olan Efsus’u 1944 yılında ilçe teşkilatına kavuşturup ilçemizin Afşin adını almasını sağlar. İbrahim Özdemir belediye başkanlığı döneminde Afşin’de çarşı caddesi açılmış, kaldırımlar yapılmış, dükkânlar kepenklerle güvence altına alınmıştır. Afşin’in o dönemlerinde içme suyu şebekesi olan Avgın su kaynağı, Afşin’in eski çarşısının sembolü olan Şadırvan, Asri Hamam ve uzun yıllar Ortaokul olarak hizmet veren Belediye Başkanlık binasını yaptırmıştır. Yine hemşerimizin döneminde Afşin belediyesine ilk motorlu araç olarak bir kamyon getirilmiş belediye hizmetlerinde ve taşımacılıkta kullanılmıştır.

2.Köylü-Kentli ya da Yerli Yabancı Rekabeti

Geleneksel toplumsal (tarım ve hayvancılığa dayalı) yapıdan modern toplumsal (sanayi ve endüstriye dayalı) yapıya dönüşme aşamasında toplum kesitleri arasındaki yaşanan kentli-köylü rekabetini Afşin ilçesi de özellikle 1970’li yıllarda bölgede kömür havzasının bulunup 1978’li yıllarda işletmeye açılmasıyla başlar. Bu mücadele giderek bu kez yerli yabancı çekişmesine neden olur. Afşin’de yerli köylü ve yerli yabancı ayrışması ekonomik, siyasal ve kültürel gelişimin adeta dinamiği olan önemli bir etken olur.

3.Afşin’de Yerel Yönetimde Etkin Süleleler

Siyasette 1910-1960 yılları arasında geçen son elli yıllık dönemde Afşin’de yerel yönetimde etkin olan yerli aileler: Ağalar (Mehmet Ağa), İnan (Sadık Efendi) lar, Cevlanlar (İbrahim Efendi), Süllüler (Hacı Mehmet Efendi)’dir. 1960’tan günümüze ise İmamlar (Atilla İmamoğlu), Gişiler (Kemal Ertekin),  Hacıömerler (Hanefi Hacıömeroğlu), Köfteciler (Doğan Bozkurt), Çakırlar (Şeref Peköz) ve Süllüler (Yalçın Demir), Karaahmetler (İrfan Gedikbaşı), Fazlı Aydoğan. Mevcut Belediye Başkanımız Mehmet Fatih Güven (iki dönem) (2014-2024) dir görevini yapmaktadır.

4.Afşin’in Belediye Başkanları

1.1910-1911 Ağaların Mehmet Ağa

2.Sadık İnan 1911-1928

3.Cevlanlıoğlu İbrahim (Özdemir) Efendi

4.1950-1954 Süllü Hacı Mehmet Demir                               

1954-1958 Süllü H. Mehmet Demir                                   

1958-1960 Süllü H. Mehmet Demir                                    

5.1963-1968 Kemal Ertekin

6.1969-1973 Atilla İmamoğlu

7.1973-1978 Hanifi Hacıömeroğlu

8.1978-1980 Doğan Bozkurt 

9.1984-1989 Şeref Peköz

10.1989-1994 Ergün Ertekin

1994-1999 Ergün Ertekin

11.1999-2004 Yalçın Demir

12.2004-2009 İrfan Gedikbaşı

13.2009-2014) Fazlı Aydoğan

14.2014-2024 Mehmet Fatih Güven.

Afşin’e hizmeti geçen belediye başkanlarımızın vefat edenlerine Allah’tan rahmet hayatta olanlarına nice huzurlu ve onurlu ömürler diliyorum.