34 yılda 120 milyar 499 milyon 910 bin 550 kw/h (kilowatsaat) enerji üreten Afşin Elbistan A Termik Santrali Çelikler Holding'e devroluyor.
Afşin-Elbistan A Termik Santrali ve Afşin-Elbistan Linyitleri (AEL) Kömür İşletmesi’nin 24 yıllık devir bilmecesinde yeni aktör ERG-Verbund firmasının hisselerinin tamamını satın alan Çelikler Holding oldu. Holdingin mühendis ekibi, yol haritasını belirlemek için tesislerdeki teknik incelemelerine başladı.
Yılda 3 milyar 500 milyon kw/h elektrik üretme kapasitesi ile Türkiye’nin en büyük ve en yaşlı termik santrallerinden biri olan Afşin-Elbistan A Termik Santrali’nin, Çelikler Holding’e devir işlemi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı koltuğuna oturan Fatih Dönmez’in en önemli gündem maddelerinden biri olacak.
34 yıl önce kurulan ve bu süre zarfında ürettiği 120 milyar 499 milyon 910 bin 550 kw/h (kilowatsaat) elektrik ile Türkiye’nin enerji ihtiyacının karşılanmasında büyük rol oynayan Afşin-Elbistan A Termik Santrali ile Afşin Elbistan Linyitleri Kömür İşletmesi, Tunçbilek Termik Santrali, Orhaneli Termik Santrali, Seyitömer Termik Santrali gibi enerji tesislerinin de işletmecisi konumunda bulunan Çelikler Holding’in bünyesine geçmeye hazırlanıyor.
Devir süreci 24 yıl önce başladı
24 yıl önceye dayanan bu devir serüveninin ilk adımı 1994 yılının Aralık ayında atıldı. Tansu Çiller’in başbakanlığını yaptığı hükümet döneminde toplanan Bakanlar Kurulu, 19/12/1984 tarihinde kabul edilen 3096 sayılı kanun maddeleri doğrultusunda Afşin-Elbistan A Termik Santrali ile kömür işletmesinin 20 yıllığına ERG-Werbund firmasına devredilmesi yönünde bir karar aldı.
Mahkeme kararları ve 24 yıllık süreç sonucunda, devir konusu 2015 yılında tekrar alevlendi. ERG-Verbund yetkililerinin, formalite olarak gördükleri imza, dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak tarafından atılmadı. Rafa kaldırılan devir konusu, Çelikler Holding’in ERG Verbund Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş’nin hisselerinin tamamını satın alması ile yeniden gündeme geldi. Rekabet Kurumu, 18-13/233-108 sayılı kararla, ERG-Verbund’un Çelikler Holding’e devredilmesine onay verdi. Mayıs ayı içerisinde verilen onayın ardından süreci hızlandıran Çelikler Holding, geniş bir ekiple bölgeye gelerek Afşin-Elbistan A Termik Santrali ve Afşin-Elbistan Linyitleri İşletme Müdürlüğünde incelemelere başladı. Çelikler Holding'in mühendis ekibi, A Termik Santralinde teknik gezi düzenleyerek kendilerine yol haritası çiziyor.
17 Aydır Şalterler Kapalı
Afşin-Elbistan A Termik Santrali’nde 17 ay önce şalterler kapatılarak elektrik üretimine süresiz ara verildi. Ekonomiye katkısı kadar çevreye verdiği zararla da gündemden düşmeyen dev tesisteki üretim durdurma kararının, kapsamlı rehabilitasyon ihtiyacı nedeniyle alındığı belirtildi. Ekonomik ömrünü tamamladığı belirtilen A Termik Santrali, devredilmesi halinde yani sahibi olacak şirket tarafından revizyona alınacak. Baca gazı filtre sistemi de bulunmayan santraldeki uzun süreli rehabilitasyon, milyarlarca dolarlık bir bütçeyi gerektirecek.
20 Yıllık Devir Bilmecesinde Neler Yaşandı?
Afşin-Elbistan A Termik Santrali’nin ERG-Verbund Elektrik Üretim A.Ş.’ye devir serüveninin ilk adımı 1994 yılının Aralık ayında atıldı. Tansu Çiller’in Başbakanlığını yaptığı hükümet döneminde toplanan Bakanlar Kurulu, 19/12/1984 tarihinde kabul edilen 3096 sayılı kanun maddeleri doğrultusunda Afşin-Elbistan A Termik Santrali ile kömür işletmesinin 20 yıllığına ERG-Werbund firmasına devredilmesi yönünde bir karar aldı. Bakanlar Kurulu’nun 8 Aralık 1994'te aldığı kararın ardından ise devirle ilgili ilk somut adım 5 yıl sonra yani 1999 yılında atıldı. Afşin-Elbistan A Termik Santrali'nin 1-4 ünitelerinin rehabilitasyonu, 5. ve 6. ünitelerinin yapımı, 20 yıl süreyle işletilmesi ve üretilecek elektrik enerjisinin daha sonradan yapılan değişikle Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) adını alan TEAŞ'a satışını içeren imtiyaz sözleşmesi, makam onayına sunuldu ve dönemin Enerji Bakanı Cumhur Ersümer’in 15 Aralık 1999 tarihli imzası ile yürürlüğe girdi. Bu sözleşmede, TEAŞ'ın, üretilen enerjinin tümünü satın alacağı, almayı reddetmesi halinde, şirket tarafından üretilebilecek durumda olup da alınmayan enerjinin bedelini ödeyeceği, şirketin birinci işletme yılı için 3 milyar 385 milyon kilowatsaat elektrik enerjisi üretimi yapabileceği, tarifesinin 7,9 cent / kilowatsaat olacağı, şirketin ikinci işletme yılında 5 milyar 449 milyon kilowatsaat elektrik enerjisi üretebileceği, tarifenin 8 cent / kilowatsaat olacağı kabul edildi.
İmtiyaz sözleşmesi kapsamında yapılacak devir işlemini kamu aleyhine bulan TEAŞ, sözleşmede yer alan 25 maddenin değiştirilmesini gündeme getirerek, sözleşmeyi imzalamadı. Bunun üzerine ERG-Erbund Elektrik Üretim A.Ş., devri yargıya taşıdı. Danıştay 10. Dairesi, ERG-Werbund’un Enerji Bakanlığı'na karşı açtığı davada imtiyaz sözleşmesi doğrultusunda devir sözleşmesinin imzalanmasını ve dolayısıyla santralin şirkete devrini talep etti. Danıştay 10. Dairesi, 2004 yılında davayı sonuçlandırarak, Afşin-Elbistan A Termik Santrali ile kömür sahasının işletme hakkı devri yoluyla 20 yıllığına ERG-Verbund Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.'ye devredilmesi gerektiğine hükmetti ve ardından da Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 3 Mayıs 2007 tarihli kararı ile devri öngören kararı onadı. Tarihler 2011’i gösterdiğinde ise devir konusu yeniden alevlendi. Afşin-Elbistan A Termik Santrali ile kömür sahası olan Afşin-Elbistan Linyitleri (AEL) İşletme Müdürlüğü'nün işletme hakkının 20 yıllığına ERG Elektrik'e devri için, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın 7 Aralık 2011 tarihli 'Olur'u ile görüşmeler resmen başladı. Bu amaçla, Enerji İşleri Genel Müdürlüğü ile ERG-Verbund Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ'den üçer temsilcinin katılımı ile oluşturulan devir kurulu, santral ve kömür sahasının durumunu belirlemek amacıyla EÜAŞ Genel Müdürlüğü'ne yazdığı yazı ile bilgi istedi. 3 yıl sonra yani 2014 yılı sonunda ise yeni bir kurul oluşturuldu. Danıştay kararına ilişkin olarak oluşturulan bu kurul santralde üretilecek elektriğin birim fiyatını belirlemek için çalışmalara başladı.
Sürecin sonunda ise, hazırlanan sözleşme imza için dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’a sunuldu. Bakan Albayrak, devir sözleşmesini imzalamadan görevini Fatih Dönmez’e devretti.
