Akdeniz'in en büyük ve önemli antik limanlarından Antalya'nın Demre ilçesindeki Andriake'de yapılan kazılarla dönem ticaretinin izleri ortaya çıkarılıyor.
Myra Antik Kenti'nin liman mahallesi olan Andriake'de 2009'dan bu yana Prof. Dr. Nevzat Çevik başkanlığında yapılan kazılar devam ediyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığının Geleceğe Miras Projesi kapsamında liman yapıları ortaya çıkarılan Andriake'de bu yıl limanın 'işlikler' diye tabir edilen bölgede yapılan kazılarda, çeşitli üretimlerin izleri aranıyor.
Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Myra-Andriake Kazıları Başkanı Prof. Dr. Nevzat Çevik, AA muhabirine, Andriake'nin Akdeniz'in antik dönemdeki en büyük limanlarından biri olarak yüzyıllar boyunca etkin olarak kullanıldığını söyledi.
Andriake'nin Roma döneminde önemli erzak temin noktalarından biri olduğunu belirten Çevik, İmparator Hadrian döneminde inşa edilen ve bugün müze olarak hizmet veren Granarium'un (Horrea Hadriani) da limanın önemini göstermesi açısından sembolik bir yapı olduğunu kaydetti.
- 'Antik liman dokusunu en iyi öğrenebileceğimiz yerlerden biri'
Antik dönem limanlarının genellikle Patara ve Side gibi liman kentleri şeklinde ortaya çıktığına işaret eden Çevik, Andriake'nin ise ana kente 4 kilometre mesafede tamamen liman mahallesi olarak kurulu olmasıyla bir limanın yapısallığını açıkça ortaya koyan özgün bir dokusu olduğunu dile getirdi.
Çevik, 'Burada liman şehirciliğini görme şansı yakalıyoruz. Burada kamu yapısı yok, sadece liman yapıları var. Antik liman dokusunu en iyi öğrenebileceğimiz noktadayız. Bütün Akdeniz'deki etkin rolü en az 1000 yıl boyunca devam ediyor.' diye konuştu.
- Yazıtlarda, malların listesi, gümrük kuralları ve ödenen vergiler tespit edildi
İmparator Nero dönemine tarihlenen Likya Birliği gümrük yazıtında ticari malların listesi, gümrük kuralları ve ödenen vergiler gibi çeşitli bilgileri elde ettiklerini kaydeden Çevik, 'Andriake, Likya Birliği donanmasının bile demirlediği önemli bir liman.' dedi.
Limanın tersane, ticari yapılar ile limana gelen kervanların park alanı ve sosyal bölge olmak üzere üç işlevsel bölgeden oluştuğunu anlatan Çevik, şöyle konuştu:
'Sosyal bölgede iki hamam ve diğer yapılar var. İşlevsel bir bölgeleme yapılmış. Ciddi bir imar çalışmasından söz ediyoruz. Bizans döneminde liman kapasitesi tavan yapıyor. Sadece limanda beş kilise ve bir sinagog var. Yahudi, Hristiyan tapınakları bir arada. Değişik inançlar bu yüksek ticari ortamda bir arada yaşıyor. Anadolu Akdeniz'indeki ilk sinagogu biz burada keşfetmiştik. 7. yüzyıldan sonra liman dolmaya başlayınca bataklığa dönüşüyor. Ondan sonra pek buluntumuz yok, liman susuyor. Ondan önceki birkaç yüzyılda da yapıların işlevi değişiyor. Cam, seramik atölyesi, mureks fabrikaları gibi üretim tesisleri doluyor. Şu anda limanda oluşan ekosistemin sonucu kuş cennetine dönüşmüş durumda. Kültürel ve doğal varlıkların iç içe yaşadığı bir yer Andriake.'
- Bilgisayar ortamında 3 boyutlu gezilebilmesi için çalışma başladı
Bu yıl gümrük bölgesi ve işlikler bölgesinde çalışmaların sürdüğünü ifade eden Prof. Dr. Çevik, son iki yıldır liman yapılarını açtıklarını bildirdi.
Kazılmamış alanları da kazarak müzenin etrafında rekreatif bir alan yaratmaya çalıştıklarını belirten Çevik, 'Gümrük bölgesinde zaten çok önemli şeyler keşfettik. Andriake ve Myra tarihini aydınlatacak çok önemli verilere ulaştık. Şimdi de kazmadığımız alanları kazarak bu sene burayı tamamlamaya çalışıyoruz. Liman bütüncül görselliğine ulaşarak artık tam olarak anlam kazanmış olacak.' ifadelerini kullandı.
Çevik, 'Özel bir cam tekniği olan millefiori cam plakaların yanı sıra zengin metaller eşyalar, teraziler, iş aletleri ve ağırlıklar bulundu. Ticarete ait şeyler bulundu. Burada güçlü bir üretim varmış. Mısır ile yüksek ilişki kuran bulgularımız da var. Ticari trafik var. Bu trafik sosyal ve kültürel trafiği de beraberinde getiriyor.' bilgisini paylaştı.
Limandaki yapılar arasındaki sokaklarda bir iletişim, ulaşım ağı olduğuna dikkati çeken Çevik, sözlerini şöyle tamamladı:
'Yapı adalarında çok organik yapısal bir bütünlük görüyoruz. Altta dükkanlar, üstte işlikler ve en üstte belki çalışanların konutları olabilir. Bir bütünlük içinde görünüyor. Kademeli yükselen bir mimarlık görülüyor. Burayı bilgisayar ortamında 3 boyutlu olarak ayağa kaldırarak insanların içinde gezmelerini de sağlamak için çalışmalara başladık. Böylece Roma ve Bizans döneminde bir liman nasıl çalışıyordu onu göstereceğiz.'
