Afşin İlçe Sağlık Müdürlüğü, 19–25 Eylül Dünya Şeker Tüketimine Dikkat haftasıyla ilgili bir bilgilendirme metni yayımladı.
Gizli Tehlike: Tabağınızdaki Şekerin Farkında Mısınız?
Günümüzde obezitenin görülme sıklığı artmakta, bu durum sadece yetişkin kadın ve erkekleri değil, çocukları ve gençleri de etkilemektedir.
Obezite; kalp ve damar hastalıkları, diyabet, hipertansiyon, kanserler, kas-iskelet sistemi hastalıkları gibi hastalıkların oluşmasına, yaşam kalitesinin azalmasına ve ölümlere neden olmaktadır.
Bilimsel çalışmalarda, şeker ve şeker ilave edilmiş besinlerin fazla miktarda tüketiminin başta obezite olmak üzere, kardiyovasküler hastalıklar, diş çürükleri, bazı kanser türleri, tip 2 diyabet ve bazı metabolik sorunlara neden olabileceği için tüketiminin azaltılması gerektiği belirtilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü şeker tüketiminin azaltılmasını önermekte, günlük enerjinin %10’ dan azının şekerden gelmesini (mümkünse %5’ in altında olması) önermektedir.
Türkiye Beslenme Rehberine (TÜBER) Göre Şeker
Şeker; ticari olarak şeker pancarı, şeker kamışı veya nişastalı tahıllardan elde edilen bir bileşiktir. Günlük diyetle tüketilen toplam şeker miktarını besinlerin doğal olarak yapısında bulunan ve besinlerin işlenmesi sırasında ilave edilen (eklenen şeker) şeker oluşturur.
Şeker; besinlere ve içeceklere tat vermek, dayanıklılığını/ raf ömrünü artırmak, yapısını ve kıvamını sağlamak amacıyla eklenmektedir.
Yiyeceklerde doğal bulunan şekerler; örneğin sütte bulunan laktoz, meyvelerde bulunan früktoz vb. gibidir.
İlave (eklenen) şeker kaynakları: Şekerli içecekler (kolalı, meyveli, gazlı içecekler, limonata), şekerler, şekerlemeler (akide şekeri, lokum vb.), kekler, pastalar, turtalar, kurabiyeler, meyve nektarı, hamur işi tatlılar, helvalar, sütlü tatlılar, dondurma, tatlı yoğurt, reçel, marmelat, şekerli hazır sütler, çikolata ve şeker ilave edilmiş tahıl ürünleridir.
İlave (ek) şekerler, beyaz şeker, esmer şeker, nişasta bazlı şeker gibi şeker içeren ürünleri kapsamaktadır.
|
Ambalajlı ürünlerin etiketinde aşağıdaki ifadelerden birisi varsa o ürünün şeker içerdiğini gösterir: *beyaz şeker * yarı beyaz şeker * rafine şeker * şeker çözeltisi * invert şeker çözeltisi * invert şeker şurubu * glukoz şurubu * kurutulmuş glikoz şurubu * susuz dekstroz * dekstroz mono hidrat |
*toz dekstroz * pudra şekeri * kahverengi şeker * laktoz * maltoz * fruktoz * fruktoz şurubu * mısır şurubu * maltoz şurubu * ham kamış şekeri |
Ambalajlı ürünlerin etiketinde şekerin çeşitli formlarının toplamı “100 g başına” (veya içecekler için 100 mL başına) ve “porsiyon başına” olacak şekilde yazılmaktadır.
Buna göre yüksek şekerli yiyecekler 100 g’da 22.5 g’dan fazla ve düşük şekerli yiyecekler ise 100 g’da 5 g’dan az şeker içermektedir.
Yüksek şekerli bir içecek 100 mL’de 11 g’dan fazla ve düşük şekerli bir içecek 2.5 g’dan az şeker içermektedir.
Öneriler:
1. Şeker ve şeker içeren besinler ve içeceklerin tüketimi her yaş grubu için azaltılmalıdır.
2. Ambalajlı tüketime sunulan gıdalarda etiket bilgisi okunarak benzer gıdalarda şeker içeriği daha düşük olanlar tercih edilmeli; şeker içeren yiyeceklerin porsiyonları azaltmalıdır.
3. Şekerden gelen enerji günlük enerjinin %10’unu geçmemeli, %5’in altında olması tercih edilmelidir.
4. Bebeklere 2 yaşa kadar şeker/şekerli yiyecek ve içecek verilmemelidir.
5. Şeker içeren besinlerin ve içeceklerin özellikle öğünler arasında ve yatmadan önce tüketilmesinden kaçınılmalıdır.
6. Yüksek miktarda şeker eklenmiş besinlerin (kek, pasta, kurabiye, bisküvi, çikolata, bar, vb.) ve içeceklerin (gazlı/gazsız içecekler, hazır meyve suları, enerji içecekleri, spor içecekleri vb.) fazla tüketimi sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği için tüketimleri sınırlandırılmalıdır. Bu yiyecekler yerine taze meyve ve sebze gibi ilave şeker ve yağ oranı düşük; posa, vitamin ve mineral içeriyi yüksek sağlıklı alternatifler tercih edilmelidir.
