Türkiye'de orman yangınları her geçen yıllar artış gösteriyor. Nedenleri, etkileri ve çözüm önerileriyle 2025 yazına girerken tehlike çanları çalıyor.
Türkiye'de Orman Yangınları Alarm Veriyor: Neden Artıyor, Ne Yapılmalı?
Türkiye, son yıllarda giderek artan orman yangınlarıyla tehlikesiyle karşı karşıya. İklim değişikliğinden insan ihmallerine, yetersiz planlamadan altyapı eksikliklerine kadar birden fazla faktör, ülkenin ormanlarını tehdit ediyor. Uzmanlar, 2025 yılı yangın sezonunun da yüksek risk taşıdığını belirtiyor. Peki yangınlar neden bu kadar arttı? Türkiye bu tehdide karşı ne yapmalı?
1. Yangın Sayısındaki Artış: Rakamlar Korkutuyor
Son verilere göre, Türkiye’de orman yangınlarının her yıl daha da arttığını gösteriyor. 2020 yılında 2.957 orman yangını kayıtlara geçerken, 2021’de bu sayı 3.500’e seviyesine ulaştı. Bu artış, Türkiye’nin yangınlara karşı savunmasız hale geldiğinin açık bir göstergesi. En riskli bölgeler ise Ege ve Akdeniz kıyıları.
Yükselen sıcaklıklar ve süren kuraklık, yangın sezonunun daha erken başlangıç vermesine ve daha da uzun sürmesine sebep oluyor. İklim değişikliği, yangınların hem sayısını hem de şiddetini ciddi oranda artırıyor.
2. İnsanın Rolü: Yangınların %80’i İhmalden
Uzmanların görüşüne göre Türkiye’deki orman yangınlarının %80’inden fazlası insan sebebiyetli. Özellikle anız yakımı, söndürülmemiş piknik ateşleri ve sigara izmaritleri, ormanları tehdit eden başlıca sebepler arasında yer alıyor.
Haziran 2024’te Diyarbakır’da yaşanan büyük tarım yangını, bu durumun en büyük örneklerinden oldu. Kontrol altına alınamayan yangın, 12 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu ve binlerce dönüm tarım arazisi küle döndü.
3. Yerleşim Yerleri Tehlikede: Evler ve Okullar Boşaltılıyor
2024 yazında İzmir, Aydın, Manisa ve Bolu gibi illerde çıkan yangınlar, yerleşim alanları seviyesine kadar ilerledi. Birçok bölgede evler, işyerleri ve okullar tahliye edildi. Alevleri kontrol etmek günler sürdü.
Bu tür yangınlar yalnızca can ve mal kaybına yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda turizmi de olumsuz etkileyerek bölge ekonomisini büyük bir şekilde sarsıyor.
4. Müdahale Güçleniyor, Ama Yeterli mi?
Tarım ve Orman Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğü, karadan ve havadan müdahalelerle yangınlara karşı mücadelesini sürdürüyor. Ancak kuvvetli rüzgarlar ve engebeli arazi koşulları bu çabaları zaman zaman etkisiz bırakabiliyor.
Örneğin İzmir’de çıkan bir yangında saatte 80 kilometre hızla esen rüzgarlar, hava araçlarının devre dışı kalmasına sebep oldu. Bu durum, müdahale sürecini geciktirerek yangının büyümesine neden oldu.
5. Ekolojik ve Ekonomik Tahribat
Orman yangınları, sadece ağaçları değil, tüm ekosistemi yok ediyor. Karbon salınımı artıyor, toprak verimliliği düşüyor, su kaynakları zarar görüyor ve canlı türleri habitatlarından oluyorlar.
2021 yılında Türkiye, yangınla mücadele ve yeniden ağaçlandırma çalışmaları için toplam 8,2 milyar TL harcadı. Bu bütçenin 2,5 milyar TL’si yalnızca Orman Genel Müdürlüğü’nün kaynaklarından sağlandı.
6. Yetersiz Planlama ve Yönetim Açıkları
Sayıştay raporları, orman yangınlarıyla mücadelede kritik açıklar bulunduğunu ortaya çıkarıyor. Coğrafi bilgi sistemlerinin yeterince etkin kullanılmaması ve yangına hassas bölgeler için hazır eylem planlarının olmaması, müdahale sürecini bir hayli yavaşlatıyor.
Ayrıca, bazı yerleşim alanlarının ormana çok yakın olması, yangınların hızla yerleşim yerlerine sıçramasına sebep oluyor. Bu durum, imar politikalarının gözden geçirilmesi gerektiğini gösteriyor.
7. İklim Krizi Derinleşiyor
Küresel iklim krizi, Türkiye doğrudan etkileniyor. Her yıl daha sıcak geçen yaz mevsimi ve düşen yağış oranları, yangın riskini artıran başlıca sebeplerinden. Bilim insanları, bu eğilimin önümüzdeki on yılda daha da derinleşeceği uyarısında bulunuyor.
