Her ebeveynin kendine göre çocuk yetiştirme tarzı vardır. Fakat iyi bir ebeveyn olmak sanıldığı kadar kolay olmayabilir. Peki daha iyi bir ebeveyn nasıl olabilirsiniz?
Mutlu ve sağlıklı bir çocuk yetiştirmek ebeveynlerin yapabileceği en zorlayıcı ve de en takdir edilesi işlerden biri olabilir. Fakat ne yazık ki çoğu ebeveyn hala bu konuya büyük bir ciddiyetle yaklaşmıyor. Ya pek de etkili olmayan yollar deniyor ya da sadece kendi ebeveynlerinin uyguladığı taktikleri uyguluyor ve bunlar da olumlu sonuç vermiyor. Unutmayın ki iyi bir ebeveyn olmak çocuklardaki empati duygusunu, dürüstlüğü, özgüveni, otokontrolü, kibarlığı ve işbirliği yapabilme kabiliyetini geliştiriyor. Aynı zamanda da merak, motivasyon ve başarı arzusunu da tetiklerken çocukları anksiyete, depresyon, yeme bozuklukları ve alkol ve madde bağımlılığından da uzak tutuyor.
Peki nasıl daha iyi bir ebeveyn olabilirsiniz?
1- İster sağlık alışkanlıklarınız olsun ister başka insanlara davranış şekliniz, yaptığınız şeyler çocuğunuzu etkiler; çocuğunuz sizin yaptıklarınızı kendine model alır. İyi Bir Ebeveyn Olmanın Prensipleri adlı kitabın yazarı Laurence Steinberg bu konuda şöyle bir yorum yapmış: “Sizin ne yaptığınızın çocuğunuzun davranışları üzerinde gerçekten büyük bir önemi var. Bu yüzden sadece anın getirdikleri içinde kaybolmayın, kendinize bu hayatta ne başarmak istiyorum diye sorun.”
2- Çocuğu sadece sevgiyle şımartmanın imkansız olduğunu belirten Steinberg, bir çocuğa sevgi yerine başka şeyler vermenin (çok fazla hoşgörü, düşük beklenti, oyuncak, kıyafet vb. maddi varlıklar) onu şımartmanın başlıca yolu olduğunu belirtiyor. Bu yüzden çocuğunuza vermeniz gereken sevginin yerini onu şımartacak başka şeylerle doldurmayın.
3- Çocuğunuzun hayatına dahil olun. Çcuğunuzun hayatına dahil olmak gerçekten zaman alan ve zorlayıcı bir süreç olabilir çünkü önceliklerinizi yeniden düşünmenizi ve planlamanızı gerektirir. Genellikle de bazı şeyleri feda etmeniz ve çocuğunuzun ihtiyaçlarını önceliğiniz haline getirmeniz gerekir. Çocuğunuzun yanında olun; ruhen ve fiziken. Tabii çocuğunuzun hayatına dahil olmak onun ödevini yapmak veya tüm yanlışlarını düzeltmek demek değil. Unutmayın ödevler çocuğunuzun ne öğrendiğini anlamak içindir. Çocuğunuzun ödevlerini onun yerine yapmak çocuğunuzun ne kadar ilerleme kaydettiğini görmeyi engeller.
4- Çocuğunuza davranış şekliniz çocuğunuzun yaşına göre şekillensin. Unutmayın çocuğunuz büyümeye devam ediyor. Çocuğunuza 3 yaşında nasıl davranıyorsanız 13 yaşına geldiğinde de öyle davranmaya devam edemezsiniz.
ÇOCUĞUNUZUN MUTLULUĞU SİZİN GÖREVİNİZ DEĞİL!
5- Kurallar koyun. Unutmayın çocuğunuzun davranışlarını o küçükken şekillendirmezseniz ilerleyen yıllarda bir yetişkin olduğunda kendi başına nasıl davranacağını bilemez. Günün her saatinde şu soruya cevap verebilmelisiniz: “Çocuğum nerede, kiminle ve ne yapıyor?” Unutmayın, çocuğunuz sizden öğrendiği kuralları ilerde kendi hayatını şekillendirmekte uygulayacak. Ama çocuğunuzu her zaman çok yakından kontrol edemeyeceğinizi de unutmayın. Steinberg bu konuda şöyle diyor: “Çocuğunuz ortaokula geçtiğinde bırakın kendi ödevini ve seçimlerini kendisi yapmaya başlasın, siz karışmayın”.
6- “Çocuğunuza sınırlar koymak onun otokontrolünü geliştirmesine yardımcı olur. Öte yandan onun bağımsızlığa teşvik eder nitelikte davranmak ise çocuğun kendi kendini yönetebilmesini sağlar. Hayatta başarılı olması için ikisine de ihtiyacı vardır” diye belirten Steinberg, çoğu ebeveynin bağımsızlığı asilikle karıştırdığını ve bunun da yanlış olduğunu ekliyor.
7- Tutarlı davranın. Eğer kurallarınız günden güne değişiklik gösteriyorsa çocuğunuzun davranış bozukluğu onun değil, sizin hatanızdır. Disiplin için en önemli kriteriniz tutarlılık olmalıdır. Asla tartışmaya açık olmayan kurallarınızı belirleyin ve çocuğunuzun bu kurallara uymasını sağlayın. Güç odaklı değil akıl odaklı olan otorite çocuğunuzun da kurallara uyum sağlamasını kolaylaştırır.
8- Çok sert olmayın. Ebeveynler çocuklarına asla, hiçbir koşul altında şiddet uygulamamalıdır. Steinberg’in açıklamalarına göre şiddete maruz kalan çocuklar kavga etmeye daha meyilli oluyorlar. Çocuğunuzu disipline etmek için çok fazla yol var unutmayın.
9- Kurallarınızı ve kararlarınızı açıklayın. Ebeveynler genelde küçük çocuklara detaylı açıklamalarda bulunurken ergenlik çağındaki çocuklarına yeteri kadar açıklamada bulunmuyor diye belirten Steinberg, “Örneğin 12 yaşındaki bir çocuğun sizin gibi yargılama gücü olmadığını göz önünde bulundurun. Onun sizin gibi öncelikleri ve deneyimleri yok” diye de ekliyor. Yani bu da demek oluyor ki çocuklara açıklamalar yaşları baz alınarak yapılmalı.
10- Çocuğunuza saygı duyun. Unutmayın ki çocuğunuzdan saygı görmenizin yolu ona saygı göstermenizden geçer. Ona karşı nazik bir şekilde konuşun, onun fikirlerine saygı duyun. Sizinle konuştuğu zamanlarda ona dikkatinizi verin. Sizin ona davranış şeklinizin onun da başkalarına davranış şekline yön vereceğini unutmayın.
