Bucak veya nahiye; Türkiye'de coğrafya, ekonomi, güvenlik ve mahalli hizmet bakımlarından aralarında ilişki bulunan kasaba ve köylerden meydana gelen, ilçeden küçük bir mülki idare bölümüdür. Afşin’imizin tarihsel ünü pek büyüktür. Birçok Medeniyetlere beşiklik yapmış önemli bir şehirdir. Selçuklular döneminde önemli bir şehir olduğundan Selçuklu Emirleri ve Melikleri ile Valilileri tarafından uzun süre yönetilmiştir. Daha sonraki tarihi süreçlere kaynaklara baktığımız zaman Afşin şehrinde meydana gelen depremler ve savaşlar şehre telafisi olmayan büyük zararlar vermiştir. Bazı kayıtlarda Efsus Karyesi, Efsus Nahiyesi, Efsus Kazası olarak geçmektedir. Afşin’imiz Efsus-Yarpuz Nahiyesi olarak 1522 yılında Yarpuz(Efsus) nahiyesi olarak Elbistan Maraş Zulkadiriye Eyaletine bağlı olarak 16 yüzyılda nahiye olarak Tarihi Osmanlı belgelerinde ve Arşiv kayıtlarında 16 yüzyılda yarpuz nahiyesi olarak 10321 Nüfusu bulunmaktadır. Elbistan Kazasının diğer Nahiyeleri ile 3240 toplam i Nüfusu bulunmaktaydı bu Nüfusun 10321 kişisi Yarpuz Nahiyesinde yaşamaktaydı en büyük nahiye Yarpuz Efsus Nahiyesidir. Efsus-Yarpuz nahiyesinin diğer bir ismide Efsus-Yarpuz-Afşin) ismi Ortaniyabet olmuştur. Ortaniyabet Nahiyesi yine (Efsus-Afşin) ve çevresini oluşturmaktaydı. Resmi Osmanlı kayıtlarında 1522 yılında Efssu Nahiyesi ve 1526 Yılında Elbistan Kazası kurulmuştur. Efsus 1944 yılında İlçe Yapılmış Efsus ismi 1945 yılında Anadolu’yu başlı başına bir Türk yurdu haline getiren Sultan Alparslanın komutanı Afşin beyin adına izafetten 1945 Yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Afşin ismi verilmiştir. Alp Arslan ve Melik Şah zamanında Anadolu'nun fethine katılan Afşin Bey, 1078-1079'da Maraş bölgesine girdi ve Afşin bölgesini fethetti. Afşin-Efsus bölgesi Bizanslılar döneminde Anadolu’nun en önemli bölgelerinden biriydi. Maraş’ın Türkler Tarafından fethi ,I ve II Kılıç Aslan Dönemi Prof. Dr. Ahmet EYİCİL Uluslararası Selçuklu Döneminde Maraş Sempozyumu

1-1848 Yılı Efsus Kasabası Nahiye Müdürü Haci İsmail Oğlu Hacı Hasan

2-Tarih 09/c 1264(1848) Dosya No 128 Gömlek No:57 Fon Kodu:A.MKT. Maraş Sancağının Efsus Kasabası Müdürü Haci İsmail oğlu Hasan Ağanın zulüm ve Taadiyatından bıkan ahalinin onun yerine Asakir_i Nizamiye Mütekaid Binbaşısı Hasan Efendinin tayin olunması hususundaki mahzarları ve arzuhalerinin gereğinin yerine getirilmesine dair Maraş Valisine kaime.

3-1848 Yılı Efsus Nahiye Müdürü Sekmanbaşı Hasan Efendi.

4-1858 Yılı Efsus Nahiyesi Müdürü Hüseyin bey Maraş doğumlu Efsus Nahiyesi Müdürü Ahmed Beyin oğlu

5-1861-1881 Yılı Efsus Nahiye Müdürü Köşoğlu Halil Efendi.

6-1882 Yılında Mahmud Nedim bey Elbistan doğumlu Efsus Nahiyesi Hanedanından Hacı Bey zade İsmail Beyin oğlu

7-1884 Yılında Haciİsmailoğlu Hacı Hasan

8-1884-1888 yılı Reyhan Ağa

9-1889 Yılı Maraş’a bağlı Efsus Nahiye Müdürü Reyhan ağanın Vefatı üzerine İbrahim Rahmi Efendinin Tayin edilmesi. İbrahim Rahmi Efendi 1888-1889 yıllarında Efsus Nahiye Müdürlüğü yapmıştır. 1890 Yılı Efsus Nahiye Müdürü İbrahim Rahmi Efendinin görevden alınması. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Kataloğu

10-1888-1889 Yılları Efsus Nahiye Müdürü İbrahim Rahmi Efendi

11-1889 İhya Efendi Yıldız Hastanesi Katibi

12-1889-1891 Yılı Efsus Nahiye Müdürü Ahya Bey

13-1891 yılında Efsus Nahiyesi Müdürü İbrahim Ağa

14-1891-1894 Hüseyin Hasan Efendi Ser Tahsildar Efendi.

15-1894-1899 yılı Efsus Nahiye Müdürü Hüseyin Efendi

16-1898 Yılında Efsus Nahiyesi Müdürü Hüseyin Efendi Naib Vekili Osman Alim Efendi. Azası: Kalender Ağa Azası: Karabet Efendi.

17-1901 yılı Efsus Nahiye Müdürü Hüseyin Efendi

18-1902 yılı Efsus Nahiye Müdürü Hasan Efendi Azası: Mehmet Aga Azası: Karabet Ağa Azası: Ahmed Bey

19-1904 Yılı Efsus Nahiye Müdürü Ali Şerif Efendi

20-1904 yılı Efsus Nahiyesi Müdürü Hüseyin Hüsnü Efendi Naib Vekili Ahmed Efendi Aza :Ahmed Efendi , Aza:Mehmet Ağa , Aza: Karabet Ağa.

21-1906 yılı Efsus Nahiyesi Müdürü Hüseyin Tevfik Efendi

22-1907 yılı Efsus Nahiye Müdürü Mustafa Efendi

23-1907 yılında Efsus Nahiyesi Müdürü Ali Şerif Efendi

24-1908 Yılı Barişah Nahiye Müdürü Mustafa Efendi ile Efsus Nahiyesi Müdürü Ali Şerif Efendinin becayiş edilmesi.

25-1908 Yılı Efsus Nahiyesi Müdürü Mehmed Ali Efendi Naib Vekili Halil Efendi Aza: Mehmet Ağa, Aza:Ahmed Bey , Aza:Mustafa Ağa

26-1921'de Efsus nahiye müdürlüğüne Maraş'tan Mehmet Duran (Canpolat) Efendi

27-1926-1928 Yılı Efsus Nahiye Müdürü Muallim Ubeyt Bey

28- 1930-1940 Yıllarında Efsus –Yarpuz Nahiye Müdürü Naci bey

29-1942 yılı Efsus Nahiye Müdürü İsmail CANBOLAT ( TANŞEKUAY) Mehmet Turan oğlu

30-1848 Yılı Maraş’a bağlı Efsus Kasabası Müdürü Haci İsmail oğlu Hacı Hasan Zimmetinde bulunan alacaklarının tahsili için araş Meclisi ile görüşülmesi

Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Katalogları(BOA)

TC. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayın Numarası 21 Osmanlı Yer adları Tahir SEZEN(BOA).(Halil KÖŞ 1930 Afşin doğumlu)

ARAŞTIRMACI YAZAR MUSTAFA KÖŞ