Böbrek fonksiyonlarında ilerleyici ve geri dönüşsüz kayıp ile seyreden Kronik Böbrek Hastalığı (KBH); artan sıklığı, hastalığın istenmeyen başka etkilere ve ölümcül durumlara yol açması, yaşam kalitesini azaltması, diyaliz ve böbrek nakli gibi yüksek maliyetli tedavi uygulamalarını gerektirmesi gibi nedenlerle dünyada ve ülkemizde önemli bir halk sağlığı sorunudur.
Geri dönüşsüz sonuçları ve artan görülme sıklığı sebebiyle Kronik Böbrek Hastalığı’na dikkat çekmek, toplumsal bilgi düzeyini ve farkındalığı artırmak için her yıl Mart ayının ikinci Perşembe’si “Dünya Böbrek Günü” olarak kutlanmaktadır.
Sayılarla Kronik Böbrek Hastalığı
Uluslararası Nefroloji Topluluğu’nun yapmış olduğu çalışmalara göre dünya genelinde 850 milyondan fazla kişi KBH’dan etkilenmiş olup her yıl 3 milyondan fazla kişi KBH nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından hazırlanan 2022 yılı ölüm ve ölüm nedeni istatistikleri incelendiğinde ise ülkemizde gerçekleşen ölümlerin %3,2’sinin böbrek yetmezliği nedenli olduğu görülmektedir. Yüksek gelir düzeyine sahip ülkelerin yıllık sağlık bütçelerinin neredeyse %3’ü diyaliz ve böbrek nakli maliyetleri ile ilişkilidir.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Kronik Böbrek Hastalığı’na yol açan nedenlerin dağılımı ülkeye, ırka, yaşa ve cinsiyete göre farklılıklar göstermekle birlikte altta yatan en sık nedenler obezite, diyabet ve hipertansiyondur. Türkiye’de de benzer bir eğilim mevcut olup hipertansiyon, diyabet ve kalp hastalığı olanlarda kronik böbrek hastalığı sıklığı daha yüksek olarak ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla bu hastalıklarla ve risk faktörleriyle mücadele etmek kronik böbrek hastalıklarından korunmada ya da ilerlemesini durdurmada birincil korunma yöntemidir.
Kronik Böbrek Hastalığı’ndan Nasıl Korunurum?
Risk faktörü olan hastalıkların ilerlemesinin durdurulması ve bu hastalıklara bağlı yeni hastalık oluşmasının engellemesi için erken teşhis, etkili tedavi ve izlem süreçleri en önemli mücadele basamaklarıdır. Bu doğrultuda Sağlık Bakanlığı;
Kronik böbrek hastalıkları ve risk faktörlerinin önlenmesi/kontrolü çalışmaları kapsamında toplumsal farkındalığı arttırmak,
Böbrek hastalıklarının erken tanı ve tedavi standartlarını oluşturmak ve
Hastalık yükünü azaltmak amacıyla “Türkiye Böbrek Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı” yürütmektedir.
Ayrıca birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında kronik hastalıkların erken teşhisi, etkili tedavisi ve izlemi yapılmaktadır. Bu şekilde hastalıkların kontrol altına alınması, bireylerin fonksiyon kaybı yaşamalarının ve engelli hale gelmelerinin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.
Aile sağlığı merkezlerinde aile hekimleri tarafından halihazırda “hipertansiyon, obezite, diyabet ve kardiyovasküler risk değerlendirmesi” yapılmaktadır. Kronik Böbrek Hastalıkları için olan değerlendirme ise bu yıl içinde gerçekleştirilecek pilot uygulamayı müteakiben aile hekimleri tarafından uygulanacaktır.
Aile hekimlerimiz birimlerine kayıtlı bireylerin ilgili hastalıklara yönelik risk değerlendirmelerini yapmakta, risk değerlendirmesi sonucuna göre hastaları periyodik olarak izlemekte, gerekli tedavilerini düzenlemekte, yaşam tarzı değişiklikleri konusunda danışmanlık vermekte, gerekli hallerde ise kişileri bir üst basamağa yönlendirmektedir.
Böbrek sağlığınızı korumak için;
Sağlıklı beslenin!
Yeterli miktarda su için!
Tuz tüketimini azaltın!
Tütün, tütün ürünleri ve alkolden uzak durun!
Hareket edin!
Kronik böbrek hastalığından korunmak için;
Aile hekiminize başvurarak düzenli ve periyodik olarak risk değerlendirmenizi yaptırın!
İlaçlarınızı hekiminize danışarak ve önerilen şekilde kullanın!
