Afşin’in tarihteki bilgilerine baktığımızda, ne kadar eski medeniyetleri bünyesinde barındırdığını görmekteyiz Mavrikios Kapadokya’nın o zamanki ismi Arabissos- Aramisos olan (Şimdi Kahramanmaraş’ın Afşin İlçesi ) Arabissos-Afşin şehrinde) 539 yılında doğdu doğdu. Babasının adı Paulus olup Ermeni asıllıydı. Zamanının birçok Kapadokyalı ve Ermeni asıllı Anadolu gençleri gibi Bizans ordusuna girdi ve yetenekli oluşu dolayısıyla ordu kademelerinde ilerleyip general oldu. Asker olarak birçok Bizans savaşlarında bulundu, çok iyi bir general olarak isim yaptı.

Efsus Şehri bölgesinin önemli bir antik şehirlerinden biri olan Arabisus- Aramisos (Efsus - Afşin), Bizans İmparator’u Mauriçanos’un doğduğu kenttir.M.S. 587 yılında meydana gelen çok büyük bir deprem sonucunda bölge tamamen yıkılmıştı. Bizans İmparator’u, Mauriçanus deprem neticesinde yıkılan ve doğduğu kent olan Arabisus, Afşin şehrini yeniden imar ettiği kayıtlarda mevcuttur.

İmparatorluğu: (M.S. (A.D.) 395- 1086) Doğu Roma İmparatorluğu hissesine düşen Germanicia bu dönemde de önemini korudu. Bizans İmparatoru I. Justinianus döneminde Maraş toprakları Bizans-Sasani çatışmalarına sahne oldu. 544 yılında Sasani kisrası Kisra b. Kavad Antakya’yı tahrip edip Maraş yakınlarına kadar geldi (Abu’l-Farac 1999: 161). Abu’l-Faraç’ın belirttiğine göre Bizans imparatoru Tiberius (578–582) ölmeden önce kızı Augusta’yı Arabisos- Aramisos (Efsus-Afşin) kökenli Mauricius’a ( Mavrikus) ( 582–602) verdi. Kayın pederinin ölümünden sonra bu şahıs 20 yıl İmparatorluğunu yönetti(Abu’l-Farac 1999: 164). Bir süre Sasaniler Maraş’ı Bizanslılardan aldılar. 605–611 yılları arasında Sasanilerin elinde kalan kent tekrar Bizans'ın eline geçti. Roma ve Bizans Döneminde Germanicia (Maraş ) Doç.Dr.İlyas GÖKHAN

Roma sonrası Bizans tarafından yönetilen Efsus’ta, Ashabü’l-Kehf’teki kutsal mekâna eserler inşa etmişlerdir. Maraş’ta da Roma ve Bizans’a ait kalıntılar daha çok Zeytun, Yenicekale, Çukurhisar, Pazarcık, Andırın ve Afşin gibi yerleşim yerlerinde görülmektedir. Yukarıda da ayrıntılı bir şekilde ortaya konulduğu gibi Germanicia şehri üzerinde Müslümanlar ve Hıristiyanlar arasındaki mücadele aşağı yukarı 300 yıldan fazla sürmüştür. Bu süreç içinde şehir pek çok kez yıkılmış, tahrip edilmiş ve sonra yeniden inşa edilmiştir. Roma ve Bizans şehri olan Germanicia bulunmuştur ancak Müslümanların kurduğu Maraş şehri hala kayıptır. Bu şehrin surları ve dini mekânlarının olduğunu biliyoruz. Bilhassa Seyfüddevle’nin kurduğu Maraş neresidir? Bu soruya da cevap aramak gerekir. Roma ve Bizans Döneminde Germanicia (Maraş ) Doç.Dr.ilyas GÖKHAN

Afşinli bir İmparator olarak çok önemli askeri başarılara imza atan Maurice 2. Dünya Savaşı’na kadar en önemli savaş stratejileri ve ordu düzeni kitabı olarak bilinen Strategikon‘un da yazarı olarak bilinmektedir. Askeri başarısını ekonomi yönetiminde gösteremeyen Maurice, İmparatorluk tarihinde başka örneği olmayacak biçimde tüm ailesiyle birlikte idam edilmiştir. Kendisinden 150 yıl sonra bir başka Maraşlı askeri deha İsauryalı Leo, Bizans İmparatorluğu’na kadar yükselecek ve yaklaşık 100 yıl boyunca imparatorluğu kendi soyundan İsauryalı hanedanı yönetecektir. Maraşlı meşhur kişiler, Roma eserleri.

Maurice tarafından idare edildiği zamanda Afşin, en parlak devrini yaşamıştır. Fakat 584-585 yılında vuku bulan korkunç yer sarsıntısı Afşin şehrine telafisi imkânsız zararlar vermişti. Halife Hz. Ömer devrinde Arap’ların hücumuna uğrayan Afşin’in bir ören haline geldiği bildiriliyor. Fakat bu felaketlere rağmen Afşin varlığını sürdürdüğü gibi, uzun asırlar yörenin merkezi olmak vasfını da korumuştur. Bununla beraber şehrin asıl talihsizliği Müslüman’larca Orta Anadolu’ya yapılan seferlerin yolu üzerinde bulunması idi. O zamanlar Afşin yöresine gitmek için en sık kullanılan yol Hades (şimdiki Pazarcık’a bağlı Göynük köyü)’ten pek sarp dağların içinde gidilip Afşin’e yakın yerdeki Akça Derbend (şimdiki Derbent Yoluydu.Roma ve Bizans Döneminde Germanicia (Maraş ) Doç.Dr.İlyas GÖKHAN

Afşin’e 30 km. uzaklıkta ki Afşin İlçesine bağlı Kaşanlı Köyü’ndeki, kayadaki kabartma “Kız Oğlan kayası” olarak bilinir. Kaya kabartmasının 7-8 m. Üstünde gömüt şapeli vardır. Bizans sanatının bir örneği olan kabartmada Hz. İsa, Hz. Meryem ve Aziz Yohannes betimlenmiştir. Başı haleli bebek İsa, solunda Aziz Yohannes ile birliktedir. Meryem ise sandalyede oturur biçimdedir.

Yine bölgede Bizans yapıtı olan Afşin-Efsus-Arabissos-Aramisos Marabız - Marabuz (Dağlıca)kasabasında ki “ Hurman( Sobagene) Kalesi” Hurman Çayı'nın kuzeyinde ki sarp kaya üzerindedir. Yapım tarihi bilinmemektedir. Ancak tekniğinden Bizans Dönemi'nden olduğu sanılmaktadır.10-15 m. Yüksekliğindeki surlar, sekiz burçla güçlendirilmiştir. Kalenin kapısı batıdadır. İçinde su ve yiyecek depoları, asker barınakları ve kilise vardır.

Afşin Şehrimizin Sevin Dikmen tepesinde Roma ve Bizans dönemine ait bir adet Gözlem evi ve Rasathane ile Aynı zamanda tarihi kayıtlarda burası dikmen Tümülüs’ü olarak geçmektedir. Romalılar Afşin şehrimizin Tanır Kasabasında ve Büğet Köyünde Sulama barajları yapmışlardır. Afşin şehrimizin Tanır ve Büğet köylerinde bulunan Roma dönemine ait barajlar Bizans imparatorluğu döneminde de önemini korumuştur. Bizanslar zamanında bugün ki Afşin’in Efsus ya da Arabisus- Aramisos olarak bilindiğini Hıristiyanlar tarafından da aziz olarak bilinen “Yedi Uyurlar(Ashabü’l-Kehf)”mağarasının bulunduğu yer olduğu kabul edilmektedir. Ashabü’l Kehf’de ki ilk yapılarında Romalılara ait olduğu iddia edilmektedir.

Yine bu bölgenin önemli antik şehirlerinden biri olan Arabisus - Efsus- Yarbuz (bugünkü adı Afşin) bölgenin en büyük şehirlerinden biriydi. Halen Afşin şehrinin hemen , hemen her yerinde Roma ve Bizans dönemine ait Mozaikler bulunmaktadır.

Efsus bölgesinin önemli bir antik şehirlerinden biri olan Arabisus- Aramisos (Efsus - Afşin), Bizans İmparator’u Mauriçanos’un doğduğu kenttir. Afşin İlk depremini geçirdiğinde Mauriçanus Bisans’tan gelerek çok sevdiği doğup ,büyüdüğü Afşin şehrini yeniden imar ettirmişti. Afşin İkinci depremini geçirdiğinden yine Bizans İmparatoru Mauriçanus Afşin şehrini yeniden imar ettirerek ayağa kaldırmıştı.

M.S. 587 yılında meydana gelen çok büyük bir deprem sonucunda bölge tamamen yıkılmıştı. Bizans İmparator’u, Mauriçanus deprem neticesinde yıkılan ve doğduğu kent olan Arabisus, Afşin şehrini yeniden imar ettirdiği tarihi  kayıtlarda mevcuttur. Afşin Üçüncü depremini geçirdiğinde Mavrikios bir suikast sonucu öldürülmüştü. Arabisus- Aramisos Afşin-Efsus şehri yerin dibine aynen bir kazık gibi çakılarak yeniden imar edilmediğinden Afşin şehri M.S.587 yılında tamamen yıkılmıştı. Roma ve Bizans Döneminde Germanicia (Maraş ) Doç.Dr.İlyas GÖKHAN

Araştırmacı Tarihçi Yazar: Mustafa KÖŞ

KAYNAKLAR

Roma ve Bizans Döneminde Germanicia (Maraş ) Doç.Dr.İlyas GÖKHAN

Maraşlı meşhur kişiler, Roma eserleri.

Maraş Avucumda